Ειδική Αγωγή

Στο άρθρο Μία νέα «ειδική» θεματολογία ξεκινά είχαμε εισάγει τον όρο της Ειδικής Αγωγής καθώς και τις διάφορες μορφές ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών. Σε αυτό θα αναφερθούμε στην Νοητική Υστέρηση, ως πρώτη μορφή.

Ήξερες ότι στα πολύ παλιά χρόνια τα άτομα με νοητική υστέρηση και άλλες ανεπάρκειες ή ελλείματα ήταν σε πλήρη εγκατάλειψη και οδηγούνταν προγραμματικά σε σκληρό θάνατο;

Τα πρώτα βήματα για την εκπαίδευση παιδιών με νοητική υστέρηση παρατηρούνται νωρίς στον 19ο αιώνα στην Ευρώπη και στην συνέχεια στις ΗΠΑ. Αργότερα, τα άτομα αυτά φιλοξενούνται σε κρατικά ιδρύματα. Σήμερα, η οικεία πολιτική είναι ο αποϊδρυματισμός τους και η ένταξη τους στο γενικό σχολείο, εφόσον υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις πολύμορφης στήριξης.

Ορισμός : Η νοητική υστέρηση περιλαμβάνει σημαντικούς περιορισμούς στην νοητική λειτουργία και την προσαρμοστική συμπεριφορά του παιδιού που εκδηλώνονται ταυτόχρονα στην αναπτυξιακή του περίοδο (δηλαδή έως την ηλικία των 18 χρονών)

Ταξινόμηση: Η νοητική υστέρηση ταξινομείται σε τέσσερις κατηγορίες.

• Η ελαφρά ή ήπια (IQ: 50-55 έως 70 περίπου)
• Η μέτρια (IQ:35-40 έως 50-55)
• Η βαριά (IQ: 20-25 έως 35-40)
• Η βαθιά ή πολύ βαριά νοητική υστέρηση (IQ: κάτω του 20-25)

Η νοητική υστέρηση μπορεί να συνυπάρχει με άλλες διαταραχές κινούμενη στο πεδίο της συννοσυρότητας, για παράδειγμα, φάσμα αυτισμού, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητα κ.τ.λ, και να συνοδεύεται με διάφορα ψυχολογικά προβλήματα που δυσχεραίνουν περισσότερο την κατάσταση. Η συχνότητα της νοητικής υστέρησης θεωρητικά κυμαίνεται περίπου στο 1% έως 3% του γενικού πληθυσμού. Η αιτιολογία του φαινομένου σ΄ένα ποσοστό 30%-40% των περιπτώσεων με νοητική υστέρηση δεν είναι σαφώς καθορισμένη. Σε παρόμοιες περιπτώσεις γίνεται λόγος για οργανικά- βιολογικά αίτια ή ειδικοί ομιλούν για ψυχοκοινωνικά ελλείματα και για πολιτισμική- συγγενή νοητική υστέρηση.

Γενετικά Σύνδρομα

Σύνδρομο Down

Σύνδρομο Εύθραυστου Χ Χρωμοσώματος (κοινή- εγγενή αιτία νοητικής υστέρησης)

Σύνδρομο Williams

Σύνδρομο Turner

Σύνδρομο Prader – Wili

Η διάγνωση παιδιών με νοητική υστέρηση γίνεται με την χορήγηση τεστ νοημοσύνης και κλιμάκων μέτρησης της προσαρμοστικής συμπεριφοράς (σοβαροί περιορισμοί ή δυσκολίες στην προσωπική και κοινωνική του ανάπτυξη) με βάση την χρονολογική τους ηλικία. Τα προγράμματα παρέμβασης σε παιδιά με νοητική υστέρηση στο σχολείο είναι συνάρτηση της ομάδας στην οποία ανήκουν αυτά και επομένως του βαθμού σοβαρότητας του νοητικού ελλείμματος. Παλαιότερα, τα περισσότερα παιδιά παρακολουθούσαν ειδικά σχολεία. Σταδιακά, όλο και περισσότερα από αυτά φοιτούσαν σε γενικά σχολεία. Σήμερα, στην προσπάθεια της δημιουργίας σχολείων συμπερίληψης υπάρχει η πολιτική και η τάση να φοιτούν τα παιδιά αυτά στο γενικό σχολείο σε ειδική τάξη, κανονική τάξη και παράλληλη στήριξη κ.τ.λ σαφώς εάν υπάρχουν ευνοϊκές γι’ αυτά προϋποθέσεις.

Η θεματολογία, της Ειδικής Αγωγής, είναι σημαντική για όλους, όχι μόνο για τους εκπαιδευτικούς, καθώς τέτοια παιδιά συχνά παραγκωνίζονται και δεν αντιμετωπίζονται όπως τους αξίζει σε καθημερινή βάση. Δεν χρειάζεται να βρίσκεται ένα παιδί στο τελευταίο επίπεδο ταξινόμησης για να του δοθούν όλες οι απαραίτητες παρεμβάσεις, αρκεί να είναι στο πρώτο. Αντιλαμβανόμαστε ένα πρόβλημα, αναφερόμαστε στους ειδικούς, ώστε να γίνει διάγνωση, διαμορφώνεται πρόγραμμα παρέμβασης και το ακολουθούμε, για να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες στην ζωή για ΟΛΟΥΣ! Επομένως, για να αντιληφθούμε ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε γι΄αυτό. Τα επόμενα βήματα του ενδιαφέροντος, του σεβασμού και της κατανόησης έπονται.

Βιβλιογραφία:
 Στασινός, Δ. Π. (2016). Η Ειδική Εκπαίδευση 2020 Plus. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση. 

Ειδική Εκπαίδευση

Πάντα, ακόμα και στον σχολικό χώρο, οι παιδαγωγικές έννοιες ήταν σύνθετες και κατά συνέπεια ασαφής. Στην παιδαγωγική επιστήμη τα πάντα τρέχουν με γρήγορους ρυθμούς όπως μεθοδολογίες, έννοιες ,ορισμοί, μορφές διδακτικών παρεμβάσεων και πολλά άλλα . Το παραπάνω είναι ένας από τους βασικότερους λόγους που οι παιδαγωγοί οφείλουν συνεχώς να ενημερώνονται και να εκπαιδεύονται είτε με επιμορφώσεις είτε από μόνοι τους και ακόμα ένας λόγος που και οι γονείς είναι ανάγκη να κάνουν το ίδιο.

Στην κοινωνία του 21 ου αιώνα η Ειδική Αγωγή αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο κοινωνικό, φιλοσοφικό, εννοιολογικό και διδακτικό σύστημα τεχνικών και προσεγγίσεων που στοχεύει στην υποστήριξη όλων των παιδιών και των εφήβων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, τόσο εκπαιδευτικά όσο και ψυχολογικά. Απευθύνεται σε ένα σημαντικό αριθμό ατόμων (προ) σχολικής ηλικίας των οποίων η συμπεριφορά για ποικίλους λόγους διαφέρει από εκείνη του μέσου μαθητή σε μία ή και περισσότερες λειτουργίες με αποτέλεσμα να χρειάζεται εξατομικευμένη προσέγγιση ενσωματωμένη, όπου δύναται, στο συνηθισμένο σχολείο. Ωστόσο, η τόσο έντονη εισδοχή και εξέλιξη αυτού του κλάδου, στον ελλαδικό χώρο τα τελευταία χρόνια, ήρθε να κάνει πιο πολύπλοκα τα πράγματα για τους εκπαιδευτικούς αλλά και για τους γονείς, ακόμα και για τους μαθητές των τάξεων.

Ερωτήματα όπως:

• Ποια παιδιά εντάσσονται σε αυτά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες;
• Τι πρέπει να παρατηρήσω στο δικό μου παιδί;
• Που να απευθυνθώ;
• Τι είναι ΔΕΠΥ;
• Γιατί υπάρχει και άλλη δασκάλα δίπλα σε ένα συμμαθητή μου;
• Πως να συμπεριφέρομαι στον συγκεκριμένο συμμαθητή μου;
• Πως να το εξηγήσω στο παιδί μου;
• Πως να το διαχειριστώ εγώ ο ίδιος;

Τα παραπάνω ερωτήματα είναι πολύ λίγα μπροστά στις τόσες απορίες που υπάρχουν σχετικά με την Ειδική Εκπαίδευση και Αγωγή. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι σημαντικό να μην αφήνουμε τίποτα αναπάντητο, σε όποια θέση και να βρισκόμαστε. Γι’ αυτό το λόγο αποφάσισα να ξεκινήσω μία σειρά επιστημονικών άρθρων βασισμένα στον συγκεκριμένο κλάδο. Έτσι κάθε άρθρο θα αναλύει μία συγκεκριμένη ενότητα ώστε να καταφέρουμε στο τέλος να λύσουμε τις όποιες απορίες και να κάνουμε πιο ξεκάθαρο τον κλάδο της Ειδικής Εκπαίδευσης σε όλες του τις εκφάνσεις. Σκοπός μου είναι να απλοποιήσω τις έννοιες, σε κάθε άρθρο σε αυτή τη θεματολογία, για να είναι όλα πιο κατανοητά και να μην δημιουργηθεί πάλι σύγχυση στην απόδοση όρων και εννοιών. Στο συγκεκριμένο άρθρο, θα εισάγουμε τον ορισμό της Ειδικής Εκπαίδευσης αλλά και τις μορφές των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών.

Η Ειδική Εκπαίδευση , ξεκινώντας, συνιστά ένα νέο κλάδο των Ανθρωπιστικών Επιστημών, ο οποίος έχει ως αντικείμενο την συστηματική μελέτη και την αντιμετώπιση παιδιών και εφήβων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην ολότητα των συμπεριφορικών και μαθησιακών εκφάνσεων. Αυτή η προσέγγιση εστιάζει αρχικά στην δημιουργία κλινικού προφίλ, δηλαδή το σύνολο των χαρακτηριστικών, θετικών και αρνητικών, που παρουσιάζει το παιδί ή ο έφηβος και έπειτα στις τεχνικές και πρακτικές που είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στο σχολικό περιβάλλον και γενικότερα να συμβάλλουν στην μέγιστη δυνατή βελτίωση τους, ώστε να έχουν την αναγκαία ποιότητα ζωής στο καθημερινό συγκείμενο.

Βιβλιογραφία:
 Στασινός, Δ. Π. (2016). Η Ειδική Εκπαίδευση 2020 Plus. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.