Νοητική υστέρηση

Ειδική Αγωγή

Στο άρθρο Μία νέα «ειδική» θεματολογία ξεκινά είχαμε εισάγει τον όρο της Ειδικής Αγωγής καθώς και τις διάφορες μορφές ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών. Σε αυτό θα αναφερθούμε στην Νοητική Υστέρηση, ως πρώτη μορφή.

Ήξερες ότι στα πολύ παλιά χρόνια τα άτομα με νοητική υστέρηση και άλλες ανεπάρκειες ή ελλείματα ήταν σε πλήρη εγκατάλειψη και οδηγούνταν προγραμματικά σε σκληρό θάνατο;

Τα πρώτα βήματα για την εκπαίδευση παιδιών με νοητική υστέρηση παρατηρούνται νωρίς στον 19ο αιώνα στην Ευρώπη και στην συνέχεια στις ΗΠΑ. Αργότερα, τα άτομα αυτά φιλοξενούνται σε κρατικά ιδρύματα. Σήμερα, η οικεία πολιτική είναι ο αποϊδρυματισμός τους και η ένταξη τους στο γενικό σχολείο, εφόσον υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις πολύμορφης στήριξης.

Ορισμός : Η νοητική υστέρηση περιλαμβάνει σημαντικούς περιορισμούς στην νοητική λειτουργία και την προσαρμοστική συμπεριφορά του παιδιού που εκδηλώνονται ταυτόχρονα στην αναπτυξιακή του περίοδο (δηλαδή έως την ηλικία των 18 χρονών)

Ταξινόμηση: Η νοητική υστέρηση ταξινομείται σε τέσσερις κατηγορίες.

• Η ελαφρά ή ήπια (IQ: 50-55 έως 70 περίπου)
• Η μέτρια (IQ:35-40 έως 50-55)
• Η βαριά (IQ: 20-25 έως 35-40)
• Η βαθιά ή πολύ βαριά νοητική υστέρηση (IQ: κάτω του 20-25)

Η νοητική υστέρηση μπορεί να συνυπάρχει με άλλες διαταραχές κινούμενη στο πεδίο της συννοσυρότητας, για παράδειγμα, φάσμα αυτισμού, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητα κ.τ.λ, και να συνοδεύεται με διάφορα ψυχολογικά προβλήματα που δυσχεραίνουν περισσότερο την κατάσταση. Η συχνότητα της νοητικής υστέρησης θεωρητικά κυμαίνεται περίπου στο 1% έως 3% του γενικού πληθυσμού. Η αιτιολογία του φαινομένου σ΄ένα ποσοστό 30%-40% των περιπτώσεων με νοητική υστέρηση δεν είναι σαφώς καθορισμένη. Σε παρόμοιες περιπτώσεις γίνεται λόγος για οργανικά- βιολογικά αίτια ή ειδικοί ομιλούν για ψυχοκοινωνικά ελλείματα και για πολιτισμική- συγγενή νοητική υστέρηση.

Γενετικά Σύνδρομα

Σύνδρομο Down

Σύνδρομο Εύθραυστου Χ Χρωμοσώματος (κοινή- εγγενή αιτία νοητικής υστέρησης)

Σύνδρομο Williams

Σύνδρομο Turner

Σύνδρομο Prader – Wili

Η διάγνωση παιδιών με νοητική υστέρηση γίνεται με την χορήγηση τεστ νοημοσύνης και κλιμάκων μέτρησης της προσαρμοστικής συμπεριφοράς (σοβαροί περιορισμοί ή δυσκολίες στην προσωπική και κοινωνική του ανάπτυξη) με βάση την χρονολογική τους ηλικία. Τα προγράμματα παρέμβασης σε παιδιά με νοητική υστέρηση στο σχολείο είναι συνάρτηση της ομάδας στην οποία ανήκουν αυτά και επομένως του βαθμού σοβαρότητας του νοητικού ελλείμματος. Παλαιότερα, τα περισσότερα παιδιά παρακολουθούσαν ειδικά σχολεία. Σταδιακά, όλο και περισσότερα από αυτά φοιτούσαν σε γενικά σχολεία. Σήμερα, στην προσπάθεια της δημιουργίας σχολείων συμπερίληψης υπάρχει η πολιτική και η τάση να φοιτούν τα παιδιά αυτά στο γενικό σχολείο σε ειδική τάξη, κανονική τάξη και παράλληλη στήριξη κ.τ.λ σαφώς εάν υπάρχουν ευνοϊκές γι’ αυτά προϋποθέσεις.

Η θεματολογία, της Ειδικής Αγωγής, είναι σημαντική για όλους, όχι μόνο για τους εκπαιδευτικούς, καθώς τέτοια παιδιά συχνά παραγκωνίζονται και δεν αντιμετωπίζονται όπως τους αξίζει σε καθημερινή βάση. Δεν χρειάζεται να βρίσκεται ένα παιδί στο τελευταίο επίπεδο ταξινόμησης για να του δοθούν όλες οι απαραίτητες παρεμβάσεις, αρκεί να είναι στο πρώτο. Αντιλαμβανόμαστε ένα πρόβλημα, αναφερόμαστε στους ειδικούς, ώστε να γίνει διάγνωση, διαμορφώνεται πρόγραμμα παρέμβασης και το ακολουθούμε, για να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες στην ζωή για ΟΛΟΥΣ! Επομένως, για να αντιληφθούμε ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε γι΄αυτό. Τα επόμενα βήματα του ενδιαφέροντος, του σεβασμού και της κατανόησης έπονται.

Βιβλιογραφία:
 Στασινός, Δ. Π. (2016). Η Ειδική Εκπαίδευση 2020 Plus. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.