Αντιμετωπίζοντας δύσκολες καταστάσεις (Μέρος 3ο)

Θάνατος

Η τριλογία των άρθρων «Αντιμετωπίζοντας δύσκολες καταστάσεις» έφτασε στο τέλος της. Ο θάνατος ήρθε να τελειώσει μία από τις πιο δύσκολες καταστάσεις, ίσως, που έρχεται να αντιμετωπίσει μία οικογένεια. Ο πόνος είναι βαρύς και δυσχεραίνει κάθε στιγμή από τότε που θα συμβεί, ωστόσο η ζωή συνεχίζεται όσο «ωμό» και να ακούγεται, αυτή είναι η αλήθεια. Σημασία, λοιπόν, για την οικογένεια έχει να συνεχίσουν να ζουν υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλο καθώς το μονοπάτι είναι ίδιο αλλά ο καθένας το περπατάει αλλιώς.

Τι καταλαβαίνουν τα παιδιά για τον θάνατο; Πως θρηνούν τα παιδιά;

Τα παιδιά θρηνούν ανά διαστήματα και εκφράζουν το θρήνο τους με έργα και σπανιότερα με λόγια!

Πως στηρίζουμε το παιδί που θρηνεί;

• Μην αποκρύπτετε το γεγονός
• Ενημερώστε αμέσως μετά το γεγονός
• Χρησιμοποιήστε τις σωστές λέξεις «Θάνατος» και «Πέθανε» όχι «Έφυγε» ή «Χάθηκε»
• Μην ωραιοποιείτε την πραγματικότητα του θανάτου
• Τονίστε στο παιδί ότι δεν έχει ευθύνη γι’ αυτό που συνέβη
• Δείξτε κατανόηση και αποδοχή
• Μοιραστείτε μαζί του τα δικά σας συναισθήματα
• Βεβαιώστε το παιδί ότι το αγαπάτε
• Αναφερθείτε στο πρόσωπο που πέθανε
• Επιτρέψτε στο παιδί να συμμετέχει σε οικογενειακές εκδηλώσεις πένθους, ΕΦΟΣΟΝ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΕΙ
• Διατηρείστε σταθερό το περιβάλλον και τις συνθήκες ζωής (όσο είναι δυνατόν)
• Επιτρέψτε στο παιδί να παραμείνει παιδί
• Ενθαρρύνεται το παιδί να συνεχίσει την ζωή του

Ο ρόλος του δασκάλου

Το «The National Institute of Mental Health» (2001) κάνει κάποιες πολύ σημαντικές προτάσεις για το πως ένας εκπαιδευτικός μπορεί να βοηθήσει μαθητές σε κατάσταση πένθους. Αρχικά, σημαντικό αποτελεί το γεγονός της ενθάρρυνσης, να εκφραστούν ,δηλαδή, τα παιδιά συναισθηματικά. Είναι ωφέλιμο να τονιστεί πως είναι φυσικό να νιώθει κάποιος άσχημα όταν του συμβεί κάτι τραυματικό, χωρίς να τα παροτρύνεται να δείχνουν θάρρος. Επίσης, διαβεβαιώστε το πως δεν φταίει γι’ αυτό που συνέβει καθώς και μην επικρίνετε παλινδρομικές συμπεριφορές, χαρακτηρίζοντας τις ανώριμες. Επιπλέον, για τον ίδιο τον εκπαιδευτικό συνίσταται να φροντίζει τον ίδιο του τον εαυτό αν θέλει να βοηθήσει τους μαθητές του. Είναι σημαντικό να δίνουμε χρόνο στα παιδιά! Ακόμα, δεν υπάρχει λόγος να βιαστείτε να επαναφέρετε την καθημερινή ρουτίνα όπως και σεβαστείτε όποιον δεν αντέχει να συμμετέχει στις συζητήσεις για το συμβάν, μην ξεχνάτε πως μπορεί να υπάρχουν πολιτισμικές διαφορές όσο αναφορά τις αντιδράσεις των μαθητών. Μία πολύ καλή ιδέα είναι να ενθαρρύνεται τους μαθητές να ζωγραφίσουν και να παίξουν για να επεξεργαστούν το γεγονός και τέλος κάντε μία συνάντηση γονέων, με θέμα το συμβάν ζητώντας τους βοήθεια, θα ήταν ακόμα επιθυμητή η παρουσία κάποιου ειδικού στην συζήτηση αυτή,

Τι είναι, όμως, αυτό που πρέπει να μας ανησυχήσει;

Τα παρατεταμένα, σοβαρά προβλήματα στην σχολική απόδοση ή στη σχέση με τον περίγυρο. Ακόμα, η παρατεταμένη αποχή από το παιχνίδι και τις σχέσεις με τους συνομηλίκους, όπως και οι επίμονες κατηγορίες του παιδιού προς τον εαυτό του ή άλλους, τους οποίους θεωρεί υπεύθυνους για τον θάνατο. Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά είναι πού συνήθης και ανησυχητική καθώς και η πλήρη ταύτιση με το άτομο που πέθανε και η συστηματική προσπάθεια να καλύψει το κενό που δημιούργησε ο θάνατος στην οικογένεια. Ακόμα, συναντιούνται συχνά οι διατροφικές διαταραχές ή οι διαταραχές στον ύπνο (π.χ βουλιμία, επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες). Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή θέλουν οι έντονες σωματικές ενοχλήσεις ή τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιάσει, παρόμοια με αυτά που παρουσίασε στο παρελθόν το άτομο που πέθανε.

Ποια παιδιά είναι πιο ευάλωτα;

• Παιδιά που ήδη έχουν συναισθηματικά προβλήματα ή προβλήματα συμπεριφοράς πριν τον θάνατο
• Παιδιά που έχουν βιώσει και άλλες απώλειες στο παρελθόν
• Παιδιά που βίωσαν τον θάνατο ή όταν αυτός έγινε κάτω από ιδιαίτερες τραυματικές συνθήκες

Κάποτε μου είχε πει ένας καθηγητής μου «Έχεις παρατηρήσει ποτέ ένα παιδί που θρηνεί; Πως εκεί που συζητάτε για το γεγονός θα ξεκινήσει ανέκδοτα ή θα σου προτείνει να ζωγραφίσετε; Ο πόνος των παιδιών, Μαρίστα, φτάνει μέχρι εκεί που μπορούν να το διαχειριστούν, για να μπορεί η παιδική ψυχή να επιβιώσει!» .

Τα παιδιά έχουν ένα δικό τους μοναδικό τρόπο να αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις. Συνήθως βλέπεις έργα,στιγμές και αντιδράσεις όχι λόγια και δάκρυα. Κανένα παιδί δεν είναι «στον κόσμο» του, απλά είναι στον δικό του κόσμο. Αν μπορέσεις να δεις βαθιά στον κόσμο τους μόνο τότε θα καταλάβεις «τα γιατί», μόνο τότε θα βοηθήσεις ουσιαστικά και θα γίνεις ένα στήριγμα, είτε είσαι γονέας είτε είσαι εκπαιδευτικός είτε είσαι οικείος. Η απώλεια του χωρισμού. του αρρώστου, του θανάτου πονάει τις παιδικές ψυχές, αλλά και τις πιο μεγάλες και τις πολύ πιο μεγάλες. Τελικά τι έχει σημασία; Αυτός που θα σου πιάσει το χέρι και θα είναι δίπλα σου με οποιοδήποτε τρόπο, οποιαδήποτε στιγμή. Όλοι έχουμε κάποιον, απλά πολλές φορές «δεν θέλουμε να τον δούμε».

Με αγάπη σε αυτούς που μου έπιασαν το χέρι και "δεν τους είδα".

Υ.Γ : ‘Έχω την ανάγκη να σας ευχαριστώ όλους βαθύτατα, που διαβάζετε τα άρθρα μου, τα μοιράζεστε, μου στέλνετε τις απόψεις σας και συζητάμε. Είναι ωραίο αυτό το ταξίδι, έστω και απλό είναι κάπως μοναδικό. Thank you so so much ❤